همانطور که میدانید از سالیان دور بازارها قلب تپنده ی شهرها محسوب می شدند. بازار قدیمی ارومیه از جمله بازارهای تاریخی می باشد که همچنان پویایی و جنب و جوش خود را حفظ کرده است. این مکان یکی از دیدنیترین اماکن گردشگری تاریخی ارومیه است که با وجود احداث چند مرکز خرید همچنان از مراکز خرید اصلی اهالی این شهر به حساب میآید و افراد زیادی هر روز برای خرید و بازدید به این بازار قدیمی میروند.
تاریخچه بازار
بازار تاریخی ارومیه مربوط به دوره صفوی است و درجنوب شرقی ارومیه در بافت قدیمی شهر، ما بین خیابان امام و بعثت واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲۲ خرداد ۱۳۶۲ با شمارهٔ ثبت ۱۶۳۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. قدمت بازار ارومیه به دورهٔ صفویان میرسد. کنیسهٔ مربوط به یهودیان منطقه نیز در محدودهٔ این بازار قرار گرفتهاست. بازار ارومیه تاقها، چشمهها و گنبدهای مختلفی را در خود جای دادهاست. این بازار دارای تیمچهها، حمامها، سراها و مسجدهای مربوط به دوران زندیان و قاجاریان است. عمده واردات در ان زمان نفت بود که از بازار خوی مرکز تجاری دوران خودش با شتر از قفقاز به بازار خوی و آنجا به بازار ارومیه، بازار تبریز و بازار اردبیل و … انتقال داده و داد و ستد میکردند. بازار ارومیه دارای سرا و کاروانسراهای متعددی از جمله سرای حاج ابراهیم بود و کاروانسرایی واقع در شمال مسجد جامع محل بارانداز فرش بوده؛ همچنین سرای شجاع الدوله (محل بارانداز) سایرمصنوعات مورد نیاز راستههای دیگر را تامین میکرد.
معماری و طراحی بازار
بازار ارومیه معماری ساده ای دارد و پلان کلی این بازار به شکل مستطیل ناقص، محصور در بین خیابان های امام، عسگرآبادی، اقبال و مهاباد است. این بازار در حدود 60 هزار مترمربع مساحت دارد و حدود 1000 واحد مغازه با کاربریهای مختلف را در خود جای داده است، بازار سنتی در مجموع 7 تیمچه و سرای بزرگ، 5 حمام قدیمی و یک مسجد جامع را شامل میشود. از ویژگیهای مهم و قابل ذکر این مجموعه تاریخی میتوان به سادگی آن اشاره کرد؛ با وجود تفاوتهایی که از لحاظ فرم در طاقها، چشمه و گنبدهای بازار مشاهده میشود، هیچ گونه تنوعی از حیث تکنیک هنری مثل کاشیکاری، سنگکاری و دربهای قدیمی پرکار چوبی در بازار دیده نمیشود و مصالح تمام راسته بازار و چهارسوها از آجر انتخاب شده و اکثرا فاقد اندود ساده گچ است.
امروزه با وارد شدن از در ورودی اصلی بازار، ابتدا مغازههای لبنیات فروشی به چشم میخورند و بعد میتوان وارد راسته زرگرها شد. با گذشتن از این راسته فرشهای ابریشمی اصیل در بازار شهر توجهها را به خود جلب میکنند. بازارعطاران و بوی ادویه جات هوش از سر رهگذر می برد و تنوع رنگ ها جلوه خاصی به معماری سنتی در بازار داده است. اگر چه بخشهایی از بازار ارومیه امروزه نوسازی شده است اما در حال حاضر بازار ارومیه به عنوان مجموعه تاریخی شهر ارومیه مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی است و علاقهمندان معماری، تاریخی و هنری بسیاری را به خود جذب کرده است.
هیچ دیدگاهی ثبت نشده است